Skip to main content

Gezond Leven – Mondhygiënisten richten zich op het behoud van een gezonde mond en het voorkómen van problemen met het gebit en het tandvlees. Manon van Splunter, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Mondhygiënisten, legt uit waarom dat belangrijk is.

De meeste mensen in Nederland gaan al wel regelmatig naar de tandarts voor controle. Maar het is beter als mondziekten, zoals gaatjes en tandvleesontstekingen, kunnen worden voorkómen, vertelt Van Splunter. “Tandvleesproblemen hoeven bijvoorbeeld niet altijd meteen klachten te geven. Je merkt er meestal niets van, terwijl langzamerhand tanden en kiezen los kunnen gaan staan. Gaatjes kunnen worden gevuld, maar er is dan wel blijvende schade ontstaan. Door problemen te voorkómen kun je een leven lang een gezonde mond hebben en oud worden met je eigen tanden en kiezen. En als je problemen vóór bent, scheelt dat uiteraard veel behandelkosten.”

Onmisbaar

Mondhygiënisten zijn opgeleid op hbo-niveau en werken veel samen met tandartsen, bijvoorbeeld gezamenlijk in een mondzorgpraktijk. “De mondhygiënist is onmisbaar in een mondzorgteam”, zegt Van Splunter. “Maar mondhygiënisten kunnen ook zelfstandig een praktijk hebben. Zij richten zich voornamelijk op specifieke groepen, zoals kinderen, ouderen of mensen met ernstige tandvleesproblemen.”

Het beroep van mondhygiënist is minder bekend als dat van tandarts. Dat is jammer, stelt Van Splunter. “Veel mensen komen pas bij de mondhygiënist na verwijzing door de tandarts. Maar dat hoeft helemaal niet. Iedereen kan de mondhygiënist bezoeken, daar is geen verwijzing voor nodig. Tandartsen zijn vooral gericht op het repareren van schade, terwijl mondhygiënisten die juist proberen te voorkomen. Hoe langer je wacht, hoe meer risico dat er al iets aan de hand is. Maar omdat tandvleesproblemen meestal geen pijn doen, sta je er niet bij stil dat er iets aan moet gebeuren. Wacht dus niet op verwijzing, maar bezoek op eigen initiatief de mondhygiënist.”

Tandvleesproblemen zijn wel te herkennen, legt Van Splunter uit. De problemen worden namelijk veroorzaakt door een ontsteking tussen de tanden of kiezen, en dat leidt tot het bloeden van het tandvlees. “En bloed is nooit goed. Mensen denken vaak dat zij dan te hard hebben gepoetst, maar dat klopt niet. Een bloeding is altijd een teken dat er iets mis is. Naast het poetsen is het daarom ook nodig om dagelijks bijvoorbeeld een tandenstoker te gebruiken tussen tanden en kiezen.”

Persoonlijk behandelplan

Het eerste contact met de mondhygiënist is een kennismakingsgesprek, er vindt een controle plaats van de gehele mond en het tandvlees, en er wordt een persoonlijk behandelplan gemaakt. De mondhygiënist geeft adviezen over poetstechniek, frequentie van het poetsen en hulpmiddelen om tussen tanden en kiezen schoon te maken. Soms zijn er specifieke klachten, bijvoorbeeld gevoelige tandhalzen of risico op gaatjes in de kiezen. “Dan kan men met bijvoorbeeld fluoride aan de slag. Mensen komen overigens ook bij ons omdat zij uit hun omgeving hebben gehoord dat zij een vervelende adem hebben. Dan gaan we specifiek naar dat probleem kijken. Het lastige bij vervelende adem is dat je dat zelf meestal niet in de gaten hebt. En de omgeving vindt het vaak lastig om er over te praten. In het dagelijks functioneren van de persoon kan het veel problemen geven. In extreme gevallen kunnen mensen geïsoleerd raken of kan het van invloed zijn op iemands carrière. Het is heel confronterend als je op je gebit of geur wordt afgewezen of buitengesloten.”

Sommige mensen lopen extra risico op problemen in de mond. Zo zijn mensen met diabetes of hart- en vaatziekten gevoeliger voor ontstekingen, die zich ook in de mond kunnen voordoen. Als dat gebeurt, heeft dat mogelijk weer invloed op de rest van het lichaam. Daarnaast is bekend dat zwangere vrouwen met ernstige tandvleesontstekingen meer risico hebben op vroeggeboorte van het kind. Ook dat heeft te maken met ontstekingsprocessen, die vanuit de mond inwerken op de rest van het lichaam en zelfs het starten van weeën kunnen beïnvloeden. De mond hangt dus samen met het hele lichaam. “Zelfs binnen de medische wereld wordt dat wel eens onderschat”, weet Van Splunter. “Wanneer je problemen hebt in de mond, kun je ook minder goed eten en krijg je te weinig voedingsstoffen binnen. Dat is een groot probleem bij kwetsbare ouderen. Daarnaast lijkt goed kauwen het proces van dementie te kunnen beïnvloeden. Er zijn dus vele verbanden tussen de mond en de algehele gezondheid van het lichaam.”

Goede start geven

De preventieve mondzorg wordt tot de leeftijd van 18 jaar vergoed vanuit de basisverzekering. Er hoeft dus geen financiële drempel te zijn om de mondhygiënist te bezoeken. “Ouders kunnen hun kinderen zo een goede start geven voor de rest van hun leven. Ik raad dan ook altijd aan om daar gebruik van te maken. Het is voor ouders en kinderen ook een leuke en leerzame belevenis. De preventieve mondzorg gaat veel verder dan alleen het advies om goed te poetsen. Het gaat vooral over de motivatie achter mondverzorging. Mondgezondheid is al van groot belang op jonge leeftijd. Want jong geleerd is oud gedaan, en voorkómen is beter dan genezen.” Vanaf het 18e jaar valt mondzorg onder de aanvullende tandartsverzekering.

Voor wie denkt dat mondhygiënist nog een jong beroep is: de landelijke beroepsvereniging bestaat al bijna vijftig jaar. Toch is het beroep nog niet helemaal ‘ingeburgerd’ in Nederland. “Maar we worden wel steeds bekender”, zegt Van Splunter. “Dat komt mede doordat de gezondheidszorg zich steeds meer richt op preventie. Mensen kunnen daar veel zelf in doen en mondhygiënisten kunnen daarbij ondersteuning geven. En nogmaals: ook zonder klachten kunnen er tandvleesproblemen zijn. Regelmatige controle is daarom aan te raden. En bij kwetsbare ouderen kunnen mantelzorgers letten op de mondgezondheid van de oudere, en bij problemen aan de bel trekken.”